The Ministry of Health wants to remove HIV from the law. It’s about exposure to infectious diseases
Translated with Google translate. For original article in Polish please scroll down
The Ministry of Health wants to change the regulation on exposure to HIV infection. Instead, there would be a general term for infectious diseases. The Ministry of Health turned to the Ministry of Justice in this matter.
The Ministry of Justice is analyzing the proposal, but is currently not working on such a change in the Criminal Code – according to the Polish Press Agency.
Currently art. 161 of the Criminal Code reads: “Anyone who, knowing that he is infected with HIV or is affected by a venereal or infectious disease, a serious incurable disease or a real life-threatening disease, directly exposes another person to infection with this virus or such a disease, is subject to imprisonment from 3 months to 5 years”.
Anna Marzec-Bogusławska, head of the National Center for AIDS, believes that the article should be modified.
– There is no reason for HIV infections to be the only ones isolated in this article – it is stigmatizing and harmful. It is enough for them to be subject to general regulation, which speaks of conscious exposure to infection with an infectious disease. The fight against the stigmatization of infected people is a priority for many programs to support people with HIV, also in the international forum – she said at the beginning of December. As she explained, these recommendations were sent to the Ministry of Justice.
It is also about reducing the penalty
The Ministry of Health’s proposal in this matter was sent to the Criminal Law Codification Commission under the Minister of Justice in February this year. It contains a proposal to mitigate the sentence and adapt it to current medical knowledge in the field of HIV/AIDS and legal knowledge.
The Ministry of Health proposed a new content of art. 161: “Whoever, knowing that he is affected by a venereal or infectious disease, a serious incurable disease or a real life-threatening disease, directly exposes another person to infection with this virus or such a disease, is subject to imprisonment from 3 months to 3 years”
This means that in addition to deleting the name of the HIV virus from the provision, the ministry also wants the maximum penalty to be reduced to its original version, i.e. the departure from five in favor of three years. So much was predicted in the 1990s. In the 1960s, when the regulation came into force.
The Ministry of Health explained that initially, with a much lower state of medical knowledge, the maximum penalty was still lower than the current one. “At the same time, medical knowledge, the availability of infection prevention measures, the general public’s knowledge of HIV/AIDS and ways to prevent infection, and the availability, quality and effectiveness of antiretroviral treatment at the end of the 20th century are now incomparable” – it said in a letter to the Ministry of Justice.
“Medical knowledge has changed”
The Ministry proposed to reduce the sentence to five years in the third paragraph of the same article, which currently provides for – in the case of exposure to infection of many people – imprisonment from one to 10 years.
In the justification addressed to the Criminal Law Codification Commission at the Minister of Justice, the Ministry of Health described the changes that have occurred over the years in the treatment possibilities of people infected with the HIV virus.
“There is no doubt that the intentional and effective transmission of HIV to a person in order to destroy his health is a criminal activity. However, cases of intentional and conscious transmission of the virus are extremely rare, as are cases of negligence on the part of health care workers” – it was emphasized.
The document indicates police statistics: the number of crimes found exposure to HIV, infectious or venereal disease (Article 161 para. 1-2) in the years 1999-2020 never exceeded 20 per year, and on average it amounted to 13.
Western Europe model
“Such acts may be prosecuted on the basis of other, general provisions of law, which makes it unnecessary to maintain existing or create additional regulations concerning HIV only,” the Ministry of Law noted in the letter. It was added that modern treatment options for people with HIV give a 96 percent reduction in the risk of infection transmission, and thus treatment allows you to break the epidemiological chain of new infections, improving the safety of the entire population.
According to the HIV Justice Network, an NGO, HIV criminal laws now mention HIV in 75 countries, in three parts of the world: the United States, Eastern Europe/Central Asia and sub-Saharan Africa.
“In the European Union, only a few Member States have introduced legislation specifically on HIV exposure or transmission. Denmark, which was the only country in Western Europe to introduce criminal records in 2001, suspended them 10 years later. Romania and Latvia have also adopted criminal laws on HIV, but the criminalisation rates are at a very low level,” the Ministry of Health said.
Ministry of Justice: we are considering, we are not working on changes
The Codification Commission of Criminal Law under the Minister of Justice issued an opinion on the application of the Ministry of Health. It contains a number of doubts about the proposal, including the lack of consistency. At the same time, however, it was stated that the postulate that the provision should no longer contain the term “HIV virus” – but provided that the current scope of criminalization was maintained – is “undoubtedly worthy of consideration”.
When asked about a possible change in the regulation, the Ministry of Justice replied that “the office does not carry out such work”.
“Nevertheless, on the basis of the demands of the National Center for AIDS, there is an exchange of correspondence and opinions between the Minister of Justice and the Minister of Health, which concerns possible changes to Article 161 paragraph 1 and 3 of the Criminal Code. Only after the completion of these findings will it be possible to determine whether in the described by the National Center for AIDS in the field, the provision will be changed” – added the Press Department of the MS.
HIV and AIDS in Poland and in the world
The first case of HIV infection in Poland was detected in 1985. From that time until the end of 2023, less than 33,000 infections were reported, more than 4 thousand people fell ill with AIDS, 1496 patients died. In 2023, almost 40 million people lived with HIV in the world. 1.3 million new people were banned from the virus, and 630,000 died from AIDS-related diseases.
In 2023, a record number of HIV infections were detected in Poland – 2879. This is more than twice as much as the annual data of a decade ago. According to the National Institute of Public Health, 322 people were banned in Poland in 2023 as a result of homosexual contacts, and 214 people – as a result of heterosexual contacts. In addition, 36 reported infection by taking drugs by injection, and 25 – through vertical infections, i.e. mother-child. Most people who were diagnosed with HIV infection were in the “no data on the source of infection” group.
Currently, thanks to the advancement of medicine, if a person living with HIV regularly takes antiretroviral drugs and has undetectable viremia (a condition defined as the presence of viruses that can multiply in the blood) for half a year, it is non-infectious to sexual partners according to the principle of “n=n”, or “undetectable=non-infectable”.
HIV is the human immunodeficiency virus. The infection can be asymptomatic for many years, which makes diagnosis very difficult. For up to 8-10 years, it may not give any symptoms, but during this time the virus constantly multiplies and destroys the immunity of an infected person. It can cause acquired immunodeficiency syndrome – AIDS.
Ministerstwo Zdrowia chce wykreślić HIV z ustawy. Chodzi o narażenie na choroby zakaźne
Ministerstwo Zdrowia chce zmiany przepisu o narażeniu na zakażenie HIV. Zamiast tego miałoby się pojawić ogólne określenie dotyczące chorób zakaźnych. Resort zdrowia zwrócił się w tej sprawie do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Ministerstwo Sprawiedliwości analizuje propozycję, jednak obecnie nie pracuje nad taką zmianą w Kodeksie karnym – podaje Polska Agencja Prasowa.
Obecnie art. 161 Kodeksu karnego brzmi: “Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV lub dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie tym wirusem lub taką chorobą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5″.
Anna Marzec-Bogusławska, szefowa Krajowego Centrum ds. AIDS, uważa, że przepis powinien zostać zmodyfikowany.
– Nie ma podstaw, żeby zakażenia HIV, jako jedyne, były wyodrębnione w tym artykule – jest to stygmatyzujące i krzywdzące. Wystarczy, by podlegały one pod ogólną regulację mówiącą o świadomym narażeniu na zakażenie chorobą zakaźną. Walka ze stygmatyzacją osób zakażonych jest priorytetem wielu programów wspierania osób z HIV, także na forum międzynarodowym – mówiła na początku grudnia. Jak wyjaśniła, rekomendacje te zostały przesłane do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Chodzi też o zmniejszenie kary
Wniosek resortu zdrowia w tej sprawie już w lutym br. został skierowany do Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Zawarto w nim propozycję złagodzenia wymiaru kary i jej dostosowania do aktualnej wiedzy medycznej w zakresie HIV/AIDS oraz wiedzy prawnej.
MZ zaproponowało nową treść art. 161: “Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie tym wirusem lub taką chorobą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 3”.
Oznacza to, że poza wykreśleniem z przepisu nazwy wirusa HIV, ministerstwo chce też, aby złagodzono maksymalny wymiar kary do jego pierwotnej wersji, czyli odejścia od pięciu na rzecz trzech lat. Tyle przewidywano w latach 90. XX wieku, kiedy przepis wchodził w życie.
Resort zdrowia wyjaśnił, że początkowo, przy znacznie niższym stanie wiedzy medycznej, maksymalny wymiar kary i tak był niższy, niż obecny. “Przy czym wiedza medyczna, dostępność środków zapobiegających zakażeniom, wiedza ogółu społeczeństwa o HIV/AIDS i sposobach zapobiegania zakażeniu oraz dostępność, jakość i skuteczność leczenia antyretrowirusowego końca XX w. i obecnie są nieporównywalne” – podkreślono w piśmie do Ministerstwa Sprawiedliwości.
“Zmieniła się wiedza medyczna”
MZ zaproponowało również, by złagodzić do pięciu lat karę w paragrafie trzecim tego samego artykułu, która obecnie przewiduje – w przypadku narażenia na zakażenie wielu osób – pozbawienie wolności od roku do 10 lat.
W uzasadnieniu skierowanym do Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości resort zdrowia opisał zmiany, jakie zaszły na przestrzeni lat w możliwościach leczenia osób zakażonych wirusem HIV.
“Nie ulega wątpliwości, że celowa i skuteczna transmisja HIV na osobę w celu zniszczenia jej zdrowia stanowi działanie o charakterze przestępczym. Jednakże, przypadki celowej i świadomej transmisji wirusa są niezwykle rzadkie, podobnie jak przypadki zaniedbań ze strony pracowników ochrony zdrowia” – podkreślono.
W dokumencie wskazano na statystyki policji: liczba stwierdzonych przestępstw narażenia na chorobę wywołaną wirusem HIV, zakaźną lub weneryczną (art. 161 par. 1-2) w latach 1999-2020 nigdy nie przekroczyła 20 rocznie, a średnio wyniosła 13.
Europa Zachodnia wzorem
“Tego rodzaju czyny mogą być ścigane na podstawie innych, ogólnych przepisów prawa, co powoduje, że zbędne staje się zachowanie istniejących lub tworzenie dodatkowych przepisów dotyczących wyłącznie HIV” – zaznaczono w piśmie MZ. Dodano, że współczesne możliwości leczenia osób z HIV dają 96 proc. redukcję ryzyka transmisji zakażenia, a tym samym leczenie pozwala na przerwanie łańcucha epidemiologicznego nowych zakażeń, poprawiając bezpieczeństwo całej populacji.
Według danych organizacji pozarządowej HIV Justice Network, obecnie przepisy karne wspominają o HIV w 75 krajach, w trzech częściach świata: Stanach Zjednoczonych, Europie Wschodniej/Azji Środkowej i Afryce Subsaharyjskiej.
“W Unii Europejskiej jedynie kilka państw członkowskich wprowadziło zapisy prawne konkretnie dotyczące narażenia na lub transmisji HIV. Dania, która w 2001 r. wprowadziła jako jedyny kraj w Europie Zachodniej zapisy karne, zawiesiła je już 10 lat później. Rumunia i Łotwa również przyjęły przepisy karne dotyczące HIV, jednakże wskaźniki kryminalizacji kształtują się na bardzo niskim poziomie” – zwrócił uwagę resort zdrowia.
Ministerstwo Sprawiedliwości: rozważamy, nie pracujemy nad zmianami
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości wydała opinię na temat wniosku Ministerstwa Zdrowia. Zawarto w niej szereg wątpliwości dotyczących propozycji, m.in. co do braku spójności. Jednocześnie jednak stwierdzono, że postulat, by przepis nie zawierał już określenia “wirus HIV” – ale pod warunkiem zachowania dotychczasowego zakresu kryminalizacji – jest “niewątpliwie godny rozważenia”.
Na pytanie o ewentualną zmianę przepisu, Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiedziało, że “resort nie prowadzi takich prac”.
“Niemniej, na kanwie postulatów Krajowego Centrum ds. AIDS, pomiędzy Ministrem Sprawiedliwości, a Ministrem Zdrowia trwa wymiana korespondencji i opinii, która dotyczy właśnie ewentualnych zmian w art. 161 par. 1 i 3 k.k. Dopiero po zakończeniu tych ustaleń będzie możliwe stwierdzenie, czy w opisywanym przez Krajowe Centrum ds. AIDS zakresie, przepis będzie zmieniany” – dodał Wydział Prasowy MS.
HIV i AIDS w Polsce i na świecie
Pierwszy przypadek zakażenia wirusem HIV w Polsce wykryto w 1985 roku. Od tamtego czasu do końca 2023 r. odnotowano niespełna 33 tys. zakażeń, ponad 4 tys. osób zachorowało na AIDS, 1496 chorych zmarło. Na świecie – w 2023 r. żyło z HIV prawie 40 mln osób. Wirusem zakaziło się 1,3 mln nowych osób, a 630 tys. zmarło na choroby związane z AIDS.
W 2023 r. w Polsce wykryto rekordowo dużo zakażeń HIV – 2879. To ponad dwukrotnie więcej niż dane roczne sprzed dekady. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego 322 osoby zakaziły się w Polsce w 2023 r. w wyniku kontaktów homoseksualnych, a 214 osób – w wyniku kontaktów heteroseksualnych. Dodatkowo 36 zgłosiło zakażenie poprzez przyjmowanie narkotyków w iniekcjach, a 25 – poprzez zakażenia wertykalne, czyli matka-dziecko. Większość osób, u których wykryto zakażenie HIV, znalazła się w grupie “brak danych o źródle zakażenia”.
Obecnie, dzięki postępowi medycyny, jeśli osoba żyjąca z HIV przyjmuje regularnie leki antyretrowirusowe i przez pół roku ma niewykrywalną wiremię (stan definiowany jako obecność we krwi mogących się namnażać wirusów) jest niezakaźna dla partnerów seksualnych zgodnie z zasadą “n=n”, czyli “niewykrywalny=niezakażający”.
HIV to ludzki wirus upośledzenia odporności (ang. human immunodeficiency virus). Zakażenie może przez wiele lat przebiegać bezobjawowo, co bardzo utrudnia diagnozę. Przez nawet 8-10 lat może nie dawać żadnych symptomów, jednak w tym czasie wirus cały czas namnaża się i niszczy odporność zakażonej osoby. Może wywołać zespół nabytego upośledzenia odporności – AIDS.
